10 bài thuốc trị sốt rét từ thường sơn

Cây và vị thuốc thường sơn.

Thường sơn tên khoa học là Dichroa febrifuga, bộ phận dùng làm thuốc của thường sơn là rễ, thu hái vào tháng 8-10 rửa sạch, phơi khô, thái nhỏ, để sống hoặc tẩm rượu sao sẽ được tửu thường sơn. Theo đông y thuốc có vị đắng, không mùi, tính hàn. Thường sơn được chế biến sao vàng sẽ không gây nôn và ít độc hơn thường sơn để sống, phơi khô hoặc ngâm nước vo gạo. Khi dùng chữa sốt rét, lấy dược liệu tán bột hoặc làm viên, mỗi ngày uống 6-12g với nước ấm hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Dùng một trong số bài thuốc sau:
Bài 1: Rễ thường sơn 8g, hậu phác, hạt cau, thảo quả (nướng mỗi thứ 6g); cam thảo, thanh bì, trần bì mỗi thứ 4g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày.
Bài 2: Rễ thường sơn (đồ với dấm) 8g, ô mai mơ (bỏ hạt) 4 quả, giã nhỏ làm viên uống với rượu vào sáng sớm, trước khi lên cơn.
Bài 3: Rễ thường sơn, hạt cau, miết giáp, mỗi thứ 12g; ô mai, táo tầu, mỗi thứ 3 quả, cam thảo, sinh khương, mỗi thứ 3 lát; sắc kỹ với nước rồi cô lên cho sền sệt, chia làm 2 lần uống trong ngày.
Bài 4: Rễ thường sơn, sài hồ, đảng sâm mỗi thứ 12g; đại táo 10g; bán hạ, hậu phác, thảo quả mỗi thứ 8g; cam thảo, hạt cau mỗi thứ 6g; gừng 4g, sắc uống ngày 1 thang.
Bài 5: Rễ thường sơn, đảng sâm, huyền sâm, mạch môn, sinh địa, thạch hộc mỗi thứ 12g; thạch cao 20g, quế chi 8g, sắc uống ngày 1 thang.
Bài 6: Rễ thường sơn, dây ký ninh (tẩm rượu, sao); vỏ vôi (tẩm nước gừng, sao), củ giềng, mỗi thứ 50g; thảo quả (nướng cháy vỏ), lá na (phơi khô) mỗi thứ 30g; gừng tươi 20g. Tất cả phơi khô, tán nhỏ, rây bột mịn, trộn với hồ làm viên bằng hạt đỗ xanh. Người lớn mỗi lần 30-40 viên, trẻ em 5-10 tuổi mỗi lần 10-15 viên; trên 10 tuổi mỗi lần 20-25 viên uống với nước ấm trước khi có cơn, ngày 1 lần.
Bài 7: Rễ thường sơn, mần tưới, chỉ thiên, trần bì, hoắc hương, mỗi vị 12g sắc uống.
Bài 8: Rễ thường sơn 100g, thảo quả 80g, hà thủ ô trắng 50g; cam thảo nam, hạt cau, vỏ chanh, mỗi thứ 30g; miết giáp 20g. Tất cả tán nhỏ, rây bột mịn, uống mỗi ngày 40g.
Bài 9: Rễ thường sơn 60g, tẩm rượu, phơi khô làm nhiều lần; thanh cao hoa vàng 40g, hạt cau già 20g thái nhỏ, sao. Tất cả tán bột mịn, trộn với bột nếp và đường làm viên bằng hạt ngô ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 2-3 viên.
Bài 10: Rễ thường sơn 80g, thảo quả 30g, quế chi 24g, hạt cau rừng 20g. Tất cả làm khô, tán nhỏ, rây bột mịn, trộn đều. Người lớn: mỗi lần 8-12g. Trẻ em 3-7 tuổi, mỗi lần 2g; 8-10 tuổi mỗi lần 4g; Trên 10 tuổi mỗi lần 6g uống với nước ấm, ngày 2 lần.
Chú ý: Phụ nữ có thai không được dùng.

DS. Đỗ Huy Bích