Đào nhân - Hoạt huyết tiêu viêm

Trong Đông y, các bộ phận của cây đào như nhân quả, hoa, lá đều có tác dụng chữa bệnh, đặc biệt đào nhân là một vị thuốc được sử  dụng rất phổ biến trong chữa các chứng bế kinh, ứ huyết, phong thấp, táo bón, chấn thương đụng dập... Sau đây là một số bài thuốc chữa bệnh có đào nhân:

Hoạt huyết thông kinh:

+ Đào nhân 12g, hồng hoa 6g, tam lăng 8g, đương quy 12g. Sắc uống. Trị ứ huyết tắc kinh.

+ Đào nhân 8g, hồng hoa 8g, ngưu tất 8g, tô mộc 8g, mần tưới 8g, nghệ vàng 8g. Sắc uống. Dùng chữa kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh.

+ Đào nhân 12g, xuyên khung 6g, gừng thán 6g, đương quy 12g, cam thảo 4g. Sắc nước, hoà với nước tiểu trẻ em hoặc đun nóng với ruợu để uống. Trị sau khi đẻ ứ huyết, đau bụng.

Trừ ứ, giảm đau: Đào nhân 12g, miết trùng 6g, kinh giới 12g, đại hoàng 12g, xuyên khung 6g, đương quy 12g, quế tâm 6g, cam thảo 4g, bồ hoàng 8g. Sắc nước, chiêu uống với nước tiểu trẻ em. Trị chấn thương do ngã, bị đánh.

Nhuận tràng thông tiện: Hạnh nhân 12g, đào nhân 12g, hoả ma nhân 12g, đương quy 12g, sinh địa 16g, chỉ xác 12g. Nghiền thành bột mịn, làm mật hoàn. Mỗi lần uống 8g, ngày uống 2 lần hoặc sắc nước uống. Dùng khi đại tiện khó khăn.

Thoát mủ, tiêu nhọt: Đại hoàng 12g, mẫu đơn bì 16g, đào nhân 12g, đông qua tử 12g, mang tiêu 12g. Sắc uống. Trị ruột bị ung nhọt, đau bụng, đại tiện táo.

+ Đào nhân 12g, hồng hoa 12g, đương quy 12g, đan sâm 12g, xuyên khung 12g, xích thược 12g, ngưu tất 12g, kim ngân hoa 12g, huyền sâm 12g, địa miết trùng 8g, tam lăng 8g, nga truật 12g, thủy điệt 4g, địa long 4g, manh trùng 4g, cam thảo sống 4g. Sắc uống.

Một số món ăn - bài thuốc có đào nhân:

Xi rô đào: Đào chín 2 quả gọt vỏ ngoài, tách bỏ hạt, nhân hạt đào 9g, xi rô 30g, thêm nước chưng cách thuỷ cho chín nhừ. Ăn mỗi ngày 1 lần. Dùng cho các trường hợp bế kinh, kinh ít, thông kinh.

Cháo đào nhân:  Đào nhân 50g, gạo tẻ 60g; nấu cháo cho ăn phụ vào bữa sáng và bữa tối. Chữa mất ngủ hay quên lẫn, đau lưng, sỏi đường tiết niệu. Người bình thường ăn hằng ngày có tác dụng tăng cường trí não, bảo vệ sức khoẻ, phòng trị tăng huyết áp, bệnh mạch vành, cơn đau tim.

Nước đào nhân: Đào nhân 30g, hạnh nhân 15g nghiền nát trộn với nước gừng và mật ong lượng thích hợp cho ăn. Dùng cho các trường hợp suy hô hấp thở gấp, hen suyễn mạn tính.

Kiêng kỵ: Khi uống thuốc hay ăn đào không ăn thịt ba ba, rùa, hoặc kết hợp thương truật, bạch truật; không ăn quả nhiều sinh nhiệt lở ngứa.        

  TS. Nguyễn Đức Quang