"Cây", "con" có chữa được ung thư?

Do các khái niệm về bệnh ung thư giữa Đông y và Tây y có nhiều điểm không tương đồng. Vì vậy, nhiều người đã lợi dụng để thổi phồng vấn đề chữa được “ung thư” bằng các cây, con ở một số địa phương.
Gần như thành một quy luật, cứ vài ba năm lại rộ lên, một cây thuốc, một con thuốc chữa được ung thư, song rồi cũng chỉ dăm tháng đến một năm là cùng, cái tin đồn đó lại bay theo mây khói, để lại đằng sau bao nỗi khốn khổ cho người bệnh, mà đa số lại là những người nghèo.

Thuốc đông y bán dạo

Trước hết nói về bệnh ung thư theo quan niệm của Đông y, một quan niệm đã có nguồn gốc từ lâu đời và xuất hiện trước so với quan niệm về bệnh ung thư (cancer) của Tây y.
Theo Đông y, ung thư chỉ một loại bệnh có khối u nói chung, có thể là u thịt, gây sưng, đỏ, cứng rắn, đau đớn (kiểu viêm cơ, hay còn gọi là bệnh đơn, như đơn vú, đơn bắp thịt …); hoặc có thể là nhọt bọc, nằm sâu trong cơ, có mủ, sưng đau; hoặc gây lở loét, sưng đau, đôi khi là u loét sinh hơi (Thán thư); mụn nhọt ở lưng (hậu bối); ung nhọt trong tạng phủ gọi là “Nham”: phế nham, vị nham, đại tràng nham… Khái niệm “Nham” này, hiện nay được vận dụng giống như khái niệm ung thư của Tây y. Như vậy rõ ràng, do trần của lịch sử, cũng như trần của khoa học, những khái niệm ung thư của Tây y, chưa hề có trong các sách cổ của Đông y, cũng như trong tiềm thức của một số người làm thuốc Đông y.

Thuốc nam bán dạo.

Theo Tây y, ung thư được các nhà khoa học, y học phương tây phát hiện vào khoảng thế kỷ XX, đã được mô tả chính xác và đầy đủ: đó là bệnh lý về gen, là quá trình rối loạn về tốc độ phân chia tế bào do tổn thương DNA. Do sự đột biến ở một số gen nhất định, các tế bào này bị thay đổi về hình dạng, kích thước nhân, kích thước tế bào. Đó là một dạng loạn sản, tăng sinh tế bào quá mức, đặc trưng bởi mật độ, sự sắp xếp không bình thường của tế bào và mô cũng như cấu trúc của tế bào. Cho đến hiện nay, người ta đã phát hiện tới gần 200 loại ung thư khác nhau. Và đã có các phương pháp chẩn đoán rất hữu hiệu, như chẩn đoán hình ảnh, sinh thiết khối u, xét nghiệm sinh hóa máu… Đồng thời cũng đã có các phương pháp điều trị phù hợp, đưa lại hiệu quả nhất định, kéo dài sự sống của người bệnh, như giải phẫu cắt bỏ các khối u, khi phát hiện sớm; xạ trị, bằng cách dùng năng lượng của tia phóng xạ để tiêu diệt tế bào ung thư; hoặc hóa trị, tức dùng thuốc chống ung thư để tiêu diệt các tế baò ung thư; hoặc dùng phương pháp ức chế các nội tiết tố đối với một số loại như, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, tuyến giáp trạng…Như vậy, rõ ràng có sự khác nhau về bản chất những khái niệm về bệnh ung thư của hai nền y học Đông và Tây.

Bồ công anh

Đứng về lịch sử phát triển, phải thấy rằng cái tên gọi ung thư xuất phát từ Đông y. Vì Đông y đã có lịch sử lâu đời hơn Tây y rất nhiều. Sau đó, Tây y (ở Việt Nam), mượn chính hai từ ung thư này để chỉ cho bệnh “cancer” - chính là loại bệnh ung thư theo đúng nghĩa của Tây y đã được mô tả ở trên. Chính vì cách dùng từ như vậy, dẫn đến rất nhiều phiền toái và lầm lẫn trong việc sử dụng các vị thuốc và cây, con làm thuốc như hiện nay. Đó là chưa kể một số người, từ người bán thuốc sống đến một số cơ sở khám chữa bệnh bằng Đông y và một số cơ sở bào chế thuốc Đông y ở một số địa phương, không hiểu, hoặc cố tình không hiểu, lạm dụng các khái niệm về “ung thư” để hành nghề, kiếm lợi cho mình.
Sau đây là một số ví dụ minh chứng cho các khái niệm nói về chữa bệnh ung thư của Đông y.
- Vị Tùng hương là phần bã, cặn nhựa sau khi cất lấy tinh dầu của nhựa cây thông, theo Đông y, nó có tác dụng trị ung thư. Nhưng trên thực tế, vị thuốc này chỉ có tác dụng trừ mủ, sinh cơ, chỉ thống, được sử dụng làm cao dán nhọt, nhất là giai đoạn sau khi nhọt đã có mủ. Song không có tác dụng trị ung thư.

Nhựa thông

- Cây Tử hoa địa đinh (Viola yedoensis Makino), theo Đông y cũng trị ung thư phát bối (một loại nhọt ở lưng). Trên thực tế, vị thuốc có tác dụng ức chế rất nhiều loại vi khuẩn: tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn, liên cầu khuẩn biến hình, phế cầu khuẩn, song cầu khuẩn. Song cũng không có tác dụng trị ung thư.
- Cây Bồ công anh có tác dụng trị nhũ ung. Trên thực tế, nó trị nhọt vú, tắc tia sữa cho phụ nữ sau đẻ. Cũng không có tác dụng trị ung thư.

Cây thông

Ngay trong các sách thuốc của Trung Quốc, cũng giới thiệu một số cây thuốc chữa được ung thư, như ung thư phổi, ung thư trực tràng, dạ dầy…chẳng hạn như cây Bán chi liên (Scutellaria barbara D.Don.), hay cây Bạch hoa xà thiệt thảo [Oldenlandia diffusa (Willd. Roxb.]. Nhưng trên thực tế chỉ là chữa được các loại “nham”, tức là các loại nhọt trong phổi, trực tràng, dạ dầy… có nghĩa là các khối áp xe, hoặc các khối viêm loét…
Tóm lạị, đã đến lúc, mọi người, kể cả người bán thuốc sống, người chữa bệnh bằng Đông y, người sản xuất thuốc Đông y nên hiểu Ung thư (cancer) theo đúng nghĩa của nó. Chỉ nên dùng thuốc Đông y để hỗ trợ khi tiến hành điều trị ung thư bằng các phương pháp Tây y. Lúc này thuốc Đông y có tác dụng lấy laị sự cân bằng trong cơ thể, giảm bớt các triệu chứng đau đớn, mất ngủ, kém ăn, thiếu máu cho người bệnh… Tuy nhiên chúng ta vẫn có quyền hy vọng, rồi đây, với sự phát triển không ngừng của khoa học, nước ta cũng sẽ có những cây, con thuốc có thể sử dụng để chữa được bệnh ung thư theo đúng nghĩa của nó.

GS.TS. Phạm Xuân Sinh